A short story
Alas-sais na sa buntag. Dugay ko kamata. Naog sa silong, tulog pa si Manay. Samuk. Wala napuy pamahaw. Balik sa kwarto. Dali-dalig ilis panglakaw. Bahala na walay ligo. Kung kabalo ko sa mga aplikante, halos kasagaran sa ilaha wala pa puy ligo. Gawa sa balay. Sugod ug baktas. Pasaylua jud ko Nit, wa napud ko kamatag sayo.
Pagkita sa gawas sa opisina, daghan na kaayo'g nakalinya. Hapit tanan mga babaye gikan sa bukid. Akong tagna? Taga-Cotabato, kay naka-kombong tanan. Mga Muslim. Edaran na pero naa puy uban nga batan-on pa kaayo. Asa sila padulong? Katabang paadtog Middle East?
Giingnan ko kaniadto. Kasagaran sa ilaha, muabot ug Dabaw gabii pa lang. Tapos, dinha na mangatulog sa gawas para pagka-ugma diretso na ug linya. Dira napud mukaon, mao nga nagkatag ang agi kay bisan asa na lang ipanglabay ang plastik ug dahon sa saging.
Molinya na lang ko uy. Kung tama ang tagna, ika-singkwenta pa ko sa linya. Ayos na ni. Karon, asa na si Nit?
"Kaganiha pa na sila kadlawon ba!" Si Nit. Pahunghung pero klaro nabwisit.
"Sus. Kung ingon ana ka ka-sayo, ikaw na lang sana nilinya."
"Mura pug kabalo ka mu-storya ug tawo, no? Ayaw nag hawa. Madugay-dugayan pa ta dinhi."
Nihawa si Nit. Tama siya, madugayan pa ko. Wa ko kabantay, nidaghan na'g kalit ang mga tawo. Hapit na alas-syete, musugod nag abot ang uban aplikante. Mga walay tarong tulog, wala tarong kaon.
Ang uban aplikante, wa na nilinya. Nagtapok na lang dapit sa entrans. Sigurado ko, plano ani, musingit unya pag-abri.
Alas-syete y medya na. Sugod nag kainit, pati mga ulo. Si Nit, sige pag suroy-suroy, nangitag tawo. Gikulbaan na mao nga naligo nag singot. Sugod nag kasaba ang mga tawo sa pila. Sigeg pangatawa, pangasaba sa mga musingit, pangutana kung unsang buhaton, sige'g istorya. Ang uban naghilom-hilom pa, sigeg tan-aw sa kalsada, sa langit, lalum ang mga gipanghuna-huna (siguro).
"Saudi mo padulong, day? Basi rape-un lang mog Arabo didto", ingon sa usa ka lalake sa unahan sa iyahang gika-istorya na babayeng Muslim.
"Hoy! Pagpilag tarong! Bawal na nang singit-singit dira! Kining mga bayhana, dili ni pwede diri ba", pangasaba sa usa ka lalake na dakog lawas.
"Unsa mani uy! Pilipino lang man ta tanan diri. Naa pa juy mag-maru-maru. Maglinya'g tarong!", hirit pa sa usa ka babaye na nagbitbit ug bata.
"Excuse mem saan po ba magsisimula?", pangutana sa usa ka chicks sa likod. Halata na sosyal, ug naay pagka-tanga. Nagtuga-tugag suot ug high heels.
"Dili na man ka kinahanglangan maglinya, nay. Priority man ang senior citizen. Didto namu atang sa entrance."
"Maayo sana, butangan nilag lingkuranan ning linya. Para di ta maglisod ba. Mga pila pa gud ta ka oras maghinulatay diri", reklamo sa usa pa jud ka babaye. Palibhasa, kung kinsa tong datu, panay reklamo, ug kung pobre, walay saba-saba.
Hapit na mag-alas-otso. Niabot na ang gwardiya. Asa naman ka Nit?
"26 naka day? Mura pa man kag minor. Peke ning birth certificate nimo no? Asa imong Voter's ID? Peke mani! Itum kaayo!" Gipag-initan ang usa ka aplikante sa may tumoy. "Kinsa diay imong Papa? Wa ka kabalo sa ngalan sa imong amahan? Dili man siguro ni imuhang certificate. Aguy. Di jud ni pwede."
"Alangan, mubutang kog wala diri. Wala man jud gender akong birth certificate," ingo pa sa usa ka murag seaman sa iyahang kauban.
Gikuhit napud ko sa likod. Si Nitoy. "Ding, naa na. Nagbayad na siya. Muduol siya unya. Lalake, tabaon. Naka-pula ug polo."
"Sige. Pila iyang gibayad?"
"Three hundred. Kung mupila pa ka hangtud sa entrans, naa pa siyay isingit. Pag-umangkon niya. Mudagdag daw siyag usa ka gatos."
"Ayaw na, Nit. Daghag maka-matngon, basi daghag ma-bwisit."
"Kaw bahala. Padulongay na siya."
Niabot nang tawo. Naka-polo ug pula. Tama, taba jud diay. Naka-kwintas bulawan, pulseras. Rolex ata ang relo. Shades. Politiko ni. Igo lang ko gitapik sa likod ug nag-ilis namig pwesto.
Nagbitbit nag yabe ang gwardiya. Alas-otos na.
Lawak nami ni Nit palayo. Tunga mi sa three hundred. Mantas pud nig agi si Nit. Katong tawo na to, pirti tong kadatu. Tapos, igo lang ko ingnan na three hundred lang iyahang nakuha? Pagka-animal. Nag-ngisi nang buang. Kabalu ko sa imong pagkamaru, doy. Ugma na ka.
Balik tan-aw sa pila. Gi-abri na ang opisina. Ug kalit-kalit, ang mga tawo na nag-istambay sa daplin sa entrans, ningdagan pasulod. Pati ang mga nasa pila, nagdasok pud. Nag-unhanay tanan. Stampede.
"Hoy! Unsang gamit sa linya? Pag-linya mog tarong!" Nishagit pa ang usa ka aplikante. Pero wala na siya nadunggan kay nagkayagaw na tanan. Ang lalake na naka-polo ug pula, pula napud ang nahung sa kasuko. Sigeg Ingles, nabwisit. Sigeg suksok, pero di kaduol sa entrans sa kadaku sa tiyan.
Nag-ngisi na lang ko. Mamasada pa ko. Hantud ugma puhon.
Note: I wrote this story prior to leaving for Manila. This was supposedly the second of my two entries while applying for a spot in the Davao Writers Workshop 2008. The idea of this story was formed while lining up for my passport in the DFA. About a year later, I found out that such sideline jobs are actually commonplace, particularly in TV game shows.
Alas-sais na sa buntag. Dugay ko kamata. Naog sa silong, tulog pa si Manay. Samuk. Wala napuy pamahaw. Balik sa kwarto. Dali-dalig ilis panglakaw. Bahala na walay ligo. Kung kabalo ko sa mga aplikante, halos kasagaran sa ilaha wala pa puy ligo. Gawa sa balay. Sugod ug baktas. Pasaylua jud ko Nit, wa napud ko kamatag sayo.
Pagkita sa gawas sa opisina, daghan na kaayo'g nakalinya. Hapit tanan mga babaye gikan sa bukid. Akong tagna? Taga-Cotabato, kay naka-kombong tanan. Mga Muslim. Edaran na pero naa puy uban nga batan-on pa kaayo. Asa sila padulong? Katabang paadtog Middle East?
Giingnan ko kaniadto. Kasagaran sa ilaha, muabot ug Dabaw gabii pa lang. Tapos, dinha na mangatulog sa gawas para pagka-ugma diretso na ug linya. Dira napud mukaon, mao nga nagkatag ang agi kay bisan asa na lang ipanglabay ang plastik ug dahon sa saging.
Molinya na lang ko uy. Kung tama ang tagna, ika-singkwenta pa ko sa linya. Ayos na ni. Karon, asa na si Nit?
"Kaganiha pa na sila kadlawon ba!" Si Nit. Pahunghung pero klaro nabwisit.
"Sus. Kung ingon ana ka ka-sayo, ikaw na lang sana nilinya."
"Mura pug kabalo ka mu-storya ug tawo, no? Ayaw nag hawa. Madugay-dugayan pa ta dinhi."
Nihawa si Nit. Tama siya, madugayan pa ko. Wa ko kabantay, nidaghan na'g kalit ang mga tawo. Hapit na alas-syete, musugod nag abot ang uban aplikante. Mga walay tarong tulog, wala tarong kaon.
Ang uban aplikante, wa na nilinya. Nagtapok na lang dapit sa entrans. Sigurado ko, plano ani, musingit unya pag-abri.
Alas-syete y medya na. Sugod nag kainit, pati mga ulo. Si Nit, sige pag suroy-suroy, nangitag tawo. Gikulbaan na mao nga naligo nag singot. Sugod nag kasaba ang mga tawo sa pila. Sigeg pangatawa, pangasaba sa mga musingit, pangutana kung unsang buhaton, sige'g istorya. Ang uban naghilom-hilom pa, sigeg tan-aw sa kalsada, sa langit, lalum ang mga gipanghuna-huna (siguro).
"Saudi mo padulong, day? Basi rape-un lang mog Arabo didto", ingon sa usa ka lalake sa unahan sa iyahang gika-istorya na babayeng Muslim.
"Hoy! Pagpilag tarong! Bawal na nang singit-singit dira! Kining mga bayhana, dili ni pwede diri ba", pangasaba sa usa ka lalake na dakog lawas.
"Unsa mani uy! Pilipino lang man ta tanan diri. Naa pa juy mag-maru-maru. Maglinya'g tarong!", hirit pa sa usa ka babaye na nagbitbit ug bata.
"Excuse mem saan po ba magsisimula?", pangutana sa usa ka chicks sa likod. Halata na sosyal, ug naay pagka-tanga. Nagtuga-tugag suot ug high heels.
"Dili na man ka kinahanglangan maglinya, nay. Priority man ang senior citizen. Didto namu atang sa entrance."
"Maayo sana, butangan nilag lingkuranan ning linya. Para di ta maglisod ba. Mga pila pa gud ta ka oras maghinulatay diri", reklamo sa usa pa jud ka babaye. Palibhasa, kung kinsa tong datu, panay reklamo, ug kung pobre, walay saba-saba.
Hapit na mag-alas-otso. Niabot na ang gwardiya. Asa naman ka Nit?
"26 naka day? Mura pa man kag minor. Peke ning birth certificate nimo no? Asa imong Voter's ID? Peke mani! Itum kaayo!" Gipag-initan ang usa ka aplikante sa may tumoy. "Kinsa diay imong Papa? Wa ka kabalo sa ngalan sa imong amahan? Dili man siguro ni imuhang certificate. Aguy. Di jud ni pwede."
"Alangan, mubutang kog wala diri. Wala man jud gender akong birth certificate," ingo pa sa usa ka murag seaman sa iyahang kauban.
Gikuhit napud ko sa likod. Si Nitoy. "Ding, naa na. Nagbayad na siya. Muduol siya unya. Lalake, tabaon. Naka-pula ug polo."
"Sige. Pila iyang gibayad?"
"Three hundred. Kung mupila pa ka hangtud sa entrans, naa pa siyay isingit. Pag-umangkon niya. Mudagdag daw siyag usa ka gatos."
"Ayaw na, Nit. Daghag maka-matngon, basi daghag ma-bwisit."
"Kaw bahala. Padulongay na siya."
Niabot nang tawo. Naka-polo ug pula. Tama, taba jud diay. Naka-kwintas bulawan, pulseras. Rolex ata ang relo. Shades. Politiko ni. Igo lang ko gitapik sa likod ug nag-ilis namig pwesto.
Nagbitbit nag yabe ang gwardiya. Alas-otos na.
Lawak nami ni Nit palayo. Tunga mi sa three hundred. Mantas pud nig agi si Nit. Katong tawo na to, pirti tong kadatu. Tapos, igo lang ko ingnan na three hundred lang iyahang nakuha? Pagka-animal. Nag-ngisi nang buang. Kabalu ko sa imong pagkamaru, doy. Ugma na ka.
Balik tan-aw sa pila. Gi-abri na ang opisina. Ug kalit-kalit, ang mga tawo na nag-istambay sa daplin sa entrans, ningdagan pasulod. Pati ang mga nasa pila, nagdasok pud. Nag-unhanay tanan. Stampede.
"Hoy! Unsang gamit sa linya? Pag-linya mog tarong!" Nishagit pa ang usa ka aplikante. Pero wala na siya nadunggan kay nagkayagaw na tanan. Ang lalake na naka-polo ug pula, pula napud ang nahung sa kasuko. Sigeg Ingles, nabwisit. Sigeg suksok, pero di kaduol sa entrans sa kadaku sa tiyan.
Nag-ngisi na lang ko. Mamasada pa ko. Hantud ugma puhon.
Note: I wrote this story prior to leaving for Manila. This was supposedly the second of my two entries while applying for a spot in the Davao Writers Workshop 2008. The idea of this story was formed while lining up for my passport in the DFA. About a year later, I found out that such sideline jobs are actually commonplace, particularly in TV game shows.
2 comments:
Submit na!
Sige bah, sir.
Paolo
Post a Comment